Over taal als verbindend element
Taal verbindt, dat is toch een open deur zou je zeggen? Dat klopt, maar er zit veel meer achter taal dan je denkt. Vanuit de NLP-hoek is bekend dat taal heeft te maken met hoe iemand denkt, wat zijn of haar voorkeursmodaliteiten zijn en kan taal worden ingezet om hypnose te bewerkstelligen of redeneringen te beïnvloeden. Taal is ook leuk, getuige boekjes als “Turbo taal” van Jan Kuitenbrouwer die de taalstand in de jaren ’80 beschrijft of recenter “Taal voor de leuk” van Pauline Cornelisse.
Het beste voorbeeld van taal als verbindend element is natuurlijk de straattaal die voornamelijk door jongeren wordt gebezigd. Omdat jongeren graag ergens bij willen horen is het logisch dat zij zich op een gegeven moment van dit taalgebruik gaan bedienen. En doordat zij dan allemaal dezelfde taal spreken, vormen zij automatisch een hechte groep.
Maar op kleinere schaal werkt het volgens hetzelfde principe. Toen mijn voormalige echtgenote en ik pas bij elkaar waren, ergerde zij zich nogal aan bepaald woordgebruik dat ik van thuis uit had meegekregen. Of ik op een gegeven moment die woorden minder ben gaan gebruiken of dat zij zich er uiteindelijk bij neer had gelegd weet ik niet meer, maar hoe dan ook zorgt dit mechanisme ervoor dat taal zich op een gegeven moment aanpast aan de situatie.
Een ander voorbeeld komt voort uit mijn werksituatie. Een collega die altijd hetzelfde werk heeft gedaan als ik, besluit zich meer op de werkprocessen dan op de inhoud van het werk te willen richten. Al vrij snel zie je dat zijn taalgebruik veranderd en dat er allerlei woorden insluipen die vooral op managementniveau vaak gebruikt worden. Ik weet vrij zeker dat het geen bewuste actie is, maar louter wordt veroorzaakt door een verandering in focus en doelstelling.
En wat te denken van de hoeveelheid Engelse woorden die langzamerhand onze taal binnenkomen? Het is vrijwel zeker te danken aan de wens van menigeen om deel uit te willen maken van dat wat the American Dream ons brengt (denk aan Hollywood en de muziek-industrie of aan de tech-reuzen). Want andersom zie ik het nog niet gebeuren. En als wij als Nederlands eens een succesvol product verzinnen zit er meestal wel een engels etiket opgeplakt.
Nu ik toch over boeken van Pauline Cornelisse heb, intussen heb ik de film “Taal is, zeg maar, echt mijn ding” gezien. Ik wil er niet al te veel woorden aan vuil maken, anders dan: het is leuker als je het boek gelezen hebt en als je dat dan gedaan hebt hoef je de film zeker niet meer te zien.