De avonturier

Volgens de website van 16-Personalities ben ik een Avonturier (of Levensgenieter) of Ontdekkingsreiziger of dichterbij huis: Onderzoeker. Ik kan me heel goed vinden in de beschrijving van het Avonturiers-profiel, het past me als een zorgvuldig aangemeten kostuum. Niet dat ik zoveel maatpakken in mijn kast heb hangen (volgens mij geen een, want mijn trouwpak hangt inmiddels in de wilgen). Maar ik voelde me van kind af aan al een ontdekker en wilde ook niets liever dan ontdekkingsreiziger worden. Ik weet zelfs nog precies waar, wanneer en tegen wie ik dat gezegd heb. Helaas is de praktijk weerbarstiger, en de meeste nog niet ontdekte plekjes op aarde zijn inmiddels allang gevonden…

Update 5 mei 2024: nu ik weer veel aan het daten ben merk ik dat ik het vaak lastig vind om het concept Avonturier goed uit te leggen aan mijn gesprekspartner. Het woord Avonturier kent ook een negatieve bijklank, als in de betekenis van: losbandig persoon, feestvierder, vrouwenversierder. Waarschijnlijk komt dit omdat dit stereotype in veel films op die wijze wordt geportretteerd. Dit artikel gaat over hoe een beschrijving van mezelf tot stand komt.

Het 16-personalities model is gebaseerd op het werk van Katharine Cook Briggs die mede het Myers–Briggs Type Indicator (MBTI) heeft bedacht. Dit model is weer gebaseerd op theorie van Carl Jung, die vond dat mensen te categoriseren waren in introverte en extraverte mensen en daarnaast in oordelende en waarnemende mesen. Wat de mensen van 16-personalities hieraan hebben toegevoegd is het gebruik van eigenschappen in plaats van typeringen (je valt immers nooit precies in één groep), een vijfde eigenschap (de -A en -T) en een gratis te gebruiken tool de NERIS Type Explorer waarmee iedereen zelf zijn profiel kan bepalen. In mijn geval was de uitkomst: ISFP-T, wat staat voor het avontuurlijke type. Nieuwsgierig? Kijk maar eens op de 16-personalities website wat dat inhoud.

Hoe werkt het 16-personalities model?

Aan de hand van een vragenlijst wordt je ingedeeld bij een bepaald profiel. In mijn geval het Avonturiers-profiel (ISFP – Introvert Observant Feeling Prospecting). Er is een algemene beschrijving van dit profiel, die terwijl je hem leest je wenkbrauwen steeds verder doet fronzen. Want hoewel net als bij een horoscoop niet alles wat er staat overeen komt, komt het wel steeds griezelig dicht bij de waarheid. Veel dingen zijn erg herkenbaar.

Laten we eens bij de “I” beginnen, deze staat voor Introvert. Introverte mensen prefereren solo activiteiten boven groepsactiviteiten en worden snel afgeleid door externe stimuli (waaronder visuele, auditieve en olfactorische), dat past helemaal bij mij. Zij raken vaak uitgeput van sociale interactie: daar herken ik mij dan niet direct in. Hoewel, vergaderingen vermoeien mij wel degelijk. En ik ben snel afgeleid, dat klopt wel, maar ik had dat eigenlijk nooit met introvert zijn geassocieerd.

Dan de “S” die hoort bij Observant, mensen die een voorkeur hebben voor wat hier is en nu in plaats van ver weg in de toekomst. Dat klopt ten dele, want ik ben erg praktisch en pragmatisch maar kan ook wel dromen over dingen die nu nog niet mogelijk zijn. Alhoewel, dat is wat ik altijd dacht, maar nu ik er zo over nadenk voel ik me toch comfortabeler in het heden. Ik ben wel open-minded en nieuwsgierig, gedrag wat hoort bij de Intuitive tegenhanger.

Het derde aspect Nature gaat over hoe we beslissingen nemen en omgaan met emoties. Daar is voor mij een duidelijke voorkeur voor “F” wat staat voor Feeling aanwezig. Gevoelig en expressief, empatisch en minder competitief, focussen op harmonie en samenwerking. Daarmee doe ik dan objectiviteit en rationaliteit, logica en efficiency in de ban. Maar als IT-er zijn dat juist waarden die ik gebruik in mijn dagelijks werk, en neig ik voor mijn gevoel meer naar Thinking. Zou ik op professioneel vlak misschien een ander profiel hebben? ISTP (Virtuoso) in plaats van ISFP (Adventurer)?

De “P” is van Prospecting behorend bij het aspect Tactics. Improviseren en kansen kunnen inschatten, flexibel, non-conformisme. Ik voel me er erg door aangetrokken. Dit in tegenstelling tot Judging waar beslissend, georganiseerd, duidelijkheid, voorspelbaarheid, structuur en planning boven spontaniteit gaan. Maar ook hier, beroepsmatig zijn het juist deze eigenschappen die vaak nodig zijn om mijn werk goed te kunnen doen. Wordt het dan ISTJ (Logistician) in plaats van ISTP (Virtuoso)? Ik herken me daar totaal niet in.

Tenslotte is er nog een onderscheid te maken in “-T” of “-A” persoonlijkheden, deze staat geheel los van de andere aspecten. Mijn neiging naar het Turbulente (onstuimige) type houdt in dat ik zelfbewust ben en gevoelig voor stress, perfectionistisch en steeds klaar om mezelf te verbeteren. Dit in tegenstelling tot het Assertieve type, die zelfverzekerd, stressbestendig, onbezorgd en niet perfectionistisch is. Van alle persoonlijkheidsaspecten denk ik zelfs dat deze de meest overtuigende is. Overigens lijkt dan perfectionisme sterk gekoppeld aan de gevoeligheid voor stress, daar zit op zich wel logica in als je nagaat dat het nooit bereiken van 100% perfectie zeker stress veroorzaakt. Turbulent kan overigens ook onrustig, chaotisch of opstandig betekenen, dat zijn eigenschappen waarin ik mij eigenlijk niet herken – of misschien een beetje dan – maar ze zijn in elk geval niet dominant aanwezig.

Maar klopt het dan wel?

Als ik deze vraag eerlijk moet beantwoorden, dan zou ik zeggen: niet helemaal. Het is in elk geval zeer context-afhankelijk. In de vragenlijst worden natuurlijk alleen bepaalde situaties belicht, dus het profiel is dan alleen gebaseerd op die specifieke situaties. Een extra dimensie voor context (bv. werksituatie, relationeel, sociaal, etc.) zou wat mij betreft welkom zijn. Ik bemerk ook dat er dingen veranderen naarmate ik ouder wordt, perfectionisme is al lang niet meer mijn hoogste doel. En als je kijkt naar relaties met anderen, wordt je gedrag daar natuurlijk ook sterk door beïnvloed. De indeling in eigenschappen is toch nog vrij zwart-wit, wat volgens mij juist niet de bedoeling was van de aanpak in het 16-personalities model. Zo is mijn Energy aspect 51% Observant tegen 49% Intuitive, en door dit verschil kom ik in de categorie Explorers terecht in plaats van bij de Diplomaten. Nu voel ik me toch meer een Explorer dan een Diplomaat, maar dat dat overeenkomt met de test is dan wel gebaseerd op een verschil van 1%. Toch komt de bepaling van het persoonlijkheidstype wel behoorlijk dicht in de buurt, maar je zult je dus moeten afvragen voor welke situaties die dan geldt.

Wat kun je er nog meer mee?

Het leuke is natuurlijk dat je – na de eerste bepaling van je profiel – kunt kijken welke eigenschappen je jezelf nog meer toeschrijft. En door een beetje te spelen met de schaal, zul je zien dat je dan toch ook wel iets van een ander persoonlijkheidstype in je hebt. Ook kun je eruit halen welk type minder bij je past.

Daarnaast is het leuk om eens te kijken hoe iemand anders op bepaalde vlakken zou scoren. Met iets meer kennis van de persoonlijkheidstypen kun je vrij snel bepalen of iemand behoort tot de groep Analisten, Diplomaten, Schildwachten of Verkenners. Deze indeling is gebaseerd op de tweede en derde eigenschap: Energy (Intuitive) en Nature (Thinking/Feeling) of tweede en vierde eigenschap: Energy (Observant) en Tactics (Judging/Prospecting). Verder bepalen de buitenste twee eigenschappen (Introvert/Extravert en Assertive/Turbulent) welke strategie doorgaans wordt gehanteerd: Confident Individualism, People Mastery, Constant Improvement of Social Engagement.

Zelf snel een persoonlijkheidstype bepalen

Nu kun je iemand de vragenlijst van 60 vragen laten beantwoorden maar een makkelijkere en misschien zelfs effectievere manier is om een keuze te maken uit de volgende aspecten, en er dan van iedere twee steeds één te kiezen. De bijbehorende letters vormen dan samen het persoonlijkheidstype:

Sociale voorkeur: I of E?

Introvert	Solo activititeiten Vermijd social interactie Snel afgeleid	I
Extravert	Groeps activiteiten Energie door sociale interactie Snel enthousiast	E

Heden of toekomst: S of N?

Observant	Praktisch en pragmatisch Hier en nu	S
Intuitive	Fantasievol Open-minded Nieuwsgierig Visie Bezig met de (verre) toekomst	N

Rationeel of gevoel: T of F?

Thinking	Objectief en rationeel Logisch denken Geen gevoelens tonen Efficiency	T
Feeling	Gevoelig en expressief Empatisch Minder competitief Harmonie en samenwerking	F

Georganiseerd of improviseren: J of P?

Judging	Direct Daadkrachtig Georganiseerd Duidelijkheid Voorspelbaarheid Afronding Structuur en planning	J
Prospecting	Improviseren Kansen en mogelijkheden zien Flexibel Relaxed Non-conformistisch Opties open houden	P

Zelfverzekerd of zelfbewust: -A of -T?

Assertive	Zelfverzekerd Stress bestendig Minder emotioneel	-A
Turbulent	Zelfbewust Niet stress bestendig Perfectionistisch Emotioneel Continu verbeteren	-T

Als je dan het type weet, kun je aan de hand van de letters bepalen welk stereotype je bent en in welke groep dit type thuishoort:

Analisten	Architect (INTJ), Logicus (INTP), Bevelhebber (ENTJ), Debater (ENTP)
Diplomaten	Advocaat (INFJ), Bemiddelaar (INFP), Protagonist (ENFJ), Campagnevoerder (ENFP)
Schildwachten	Logisticus (ISTJ), Verdediger (ISFJ), Leidinggevende (ESTJ), Consul (ESFJ)
Verkenners	Virtuoos (ISTP), Avonturier (ISFP), Ondernemer (ESTP), Entertainer (ESFP)

Op deze manier kun je vrij snel inschatten tot welk type iemand behoord en daarmee welk gedrag daarmee samenhangt.

Als je nog meer tijd over hebt, zou je eens alle (of alleen de meest aansprekende) profielbeschrijvingen door kunnen nemen. Ik weet zeker dat bij het lezen ervan je al vrij snel aan verschillende mensen (collega’s, vrienden, familie, geliefden) gaat denken. En dat is natuurlijk ook het doel van deze persoonlijkheidstype bepaling, kijken hoe mensen met een enigszins gelijk of juist totaal verschillend profiel het beste met elkaar om kunnen gaan.